Andrzej Chodkiewicz o kuchni potomków Cara
Opublikowano: 07-10-2009
Region wschodni charakteryzuje się nie tylko malowniczymi krajobrazami, ale również obfitością żywności. Od najdawniejszych czasów tamtejsze puszcze słynęły z łownej zwierzyny, grzybów oraz jagód. Rzeki oraz liczne jeziora dostarczały ryb i raków. Z kolei dostęp do morza, pozwalał wzbogacić stoły o rybę morską.
Naród litewski zawsze przykładał się do gospodarności i tradycji związanych głównie z rolnictwem. Chociaż na wschodzie klimat jest surowy, nigdy nie brakowało tam zbóż, warzyw, ziół, mleka i miodów. Stoły były zawsze obficie zastawione, a gościność należała do podstawowego obowiązku towarzyskiego. Tamtejsi mieszkańcy lubili i lubią bowiem dobrze zjeść i bawić się.
Codzienne posiłki były przeważnie tłuste, proste oraz pożywne ze względu na klimat. W okresie świątecznym stoły były bogatsze i bardziej urozmaicone. Działo się tak dlatego, że każda gospodyni chciała się popisać swymi kulinarnymi doświadczeniami .
Historycznie, do XIX wieku, na wschodzie istniały dwie odrębne tradycje kulinarne: kuchnia ludowa, chłopska (stosunkowo prosta i praktyczna) oraz kuchnia dworska sięgająca XII wieku. Z tej ostatniej wywodziło się całe bogastwo kuchni wschodniej, słynącej z bab, dziczyzny wspaniałych mięs pieczystych, wędzonek, wędlin, grzybów polewek oraz zup, które były podstawowym ongiś daniem. Charakteryzowały ją także rewelacyjne pasztety, ryby podawane w dziesiętkach sposobów oraz co rzadko już można spotkać – nalewki i miody pitne.
Na początku XX wieku kuchnie dworskie i ludowe wymieszały się. Wiele dań znikło ze stołów, a wiele trafiło na nie na stałe. Wśród nich są tj. np.kartacze (cepeliny), barszcze, kołduny, kindziuki
oraz wspaniałe wędliny, które w wielu przypadkach przewyższają jakością i smakiem włoskie czy też hiszpańskie.
Kuchnia wschodnia przez wieki była wzbogacana przez wpływy innych narodów. Należy tu wymienić kuchnie polską, tatarską mongolską czy też kuchnie Europy Zachodniej. Te reminiscencje odnajdujemy po dziś dzień. Ponieważ położenie na szlakach kupieckich wschodnich i zachodnich znajdujemy bardzo wcześnie (pieprz czosnek oraz różne przyprawy korzenne), równocześnie dzięki szlakom kupieckim autochonii szybko poznawali tajniki innych kuchni oraz wprowadzali je do swojego codziennego jadłospisu. Dzięki temu szybko przyjeły się baby ziemniaczane czy też sękacze, które przetwarzane
są na różne sposoby.
Co cechuje więc kuchnię naszych wschodnich sąsiadów po okresie wymieszania się kuchni dworskiej
i ludowej? Przede wszystkim mała ilość zup (kiedyś podstawowe daniena stołach). Obecnie zastępowane są one przeróżnymi sałatkami i daniami zimnymi. Wśród dań ciepłych, dominują potrawy zapiekane i duszone, a najczęściej używanymi warzywami są: ziemniaki, buraki, rzepa, kalarepa fasola
i kapusta. Przyrządza się z nich wiele sałatek, często mieszanych z kaszą, mięsem, rybam oraz grzybami.
Nasi sąsiedzi są miastrzami w tradycji jedzenia mięsa (szczególnie dziczyzny) oraz w sztuce jego konserwowania. Doszli w niej do perfekcji i stosują ją na dwa sposoby, poprzez solenie
i wędzenie, a ich wędliny słyną daleko poza granicami kraju.
Innym specjałem są białe sery, które przygotowuje się na rózne sposoby. Wśród nich najbardziej popularny jest ser z kminem świeżym i suszonym.
W kuchni naszych sąsiadów bardzo ważną rolę odgrywa śmietana i chleb. Chleb czarny, żytni czy też wypiekany, od najdawniejszych czasów jest spożywany do wszystkich posiłków.
Wszechobecna w kuchni śmietana stanowi główny składnik wielu potraw oraz wiele z nich uzupełnienia. Skutecznie zastępuje w wielu przypadkach tłuszcze, a z odróżnieniem jej nie ma problemu ponieważ tej nie da sie podrobić pod żadnym sposobem, a jej smak i świeżość nie ma porównania…
